Voor vrouwen met ernstige overgangsverschijnselen kan hormonale substitutietherapie (meestal aangeduid met MHT, de afkorting van de Engelse benaming Menopausal Hormone Therapy) een uitkomst zijn. Drs. Marion Graal, endocrinoloog (hormoonspecialist) aan Maastricht UMC+, geeft uitleg over hormoontherapie bij overgangsklachten.
MHT vult het oestrogeentekort aan dat tijdens de overgang ontstaat en onderdrukt zo de meest onaangename overgangssymptomen. Daarbij: MHT vermindert osteoporose (botontkalking), heeft een gunstige invloed op het cholesterolgehalte, verlaagt het risico op diabetes, zorgt ervoor dat de huid minder snel veroudert, haar minder uitvalt én verlengt de levensverwachting van vrouwen die voor hun veertigste in de overgang zijn gekomen. En wat bij veel vrouwen onbekend is: hormoontherapie verlaagt het risico op darmkanker.
Hormoontherapie is verfijnder geworden
“Vóór 2000 werd hormoontherapie heel vaak voorgeschreven aan vrouwen in de overgang. De gedachte was: dat is overal goed voor. Maar toen kwamen er een paar grote studies waaruit bleek dat hormoontherapie naast gunstige effecten ook een paar nadelen had. Vrouwen die extra oestrogenen slikten, hadden meer kans op trombose, borstkanker en baarmoederkanker. De hormonen werden in één klap in de ban gedaan. De laatste paar jaar kijken we er wat genuanceerder naar. Hormoontherapie is verfijnder geworden, de dosis hormonen is flink naar beneden bijgesteld.”
“Tegenwoordig gebruiken we het vooral bij ernstige overgangsklachten, waarbij dan de voordelen opwegen tegen de nadelen. De risico’s blijken bovendien met name op te treden als je tot op hoge leeftijd doorgaat met het slikken van hormonen. Als je er echter meteen aan het begin van de overgang mee begint en er na drie tot vijf jaar mee ophoudt, zijn er nauwelijks bijwerkingen. Tenzij je sowieso een verhoogd risico hebt op borstkanker of trombose, of een bepaalde leverziekte hebt. Dan moet je er niet aan beginnen. Hormoontherapie is niet de oplossing voor alle kwalen, maar vrouwen die veel last hebben van overgangsklachten kunnen er beslist baat bij hebben.”
Dr. Gerold Link, gynaecoloog met als expertise de overgang aan Maastricht UMC+: “In het Maastricht UMC+ bekijken we altijd wat per individuele vrouw de beste behandeling is. Bij ernstige overgangsklachten kan hormoontherapie hulp bieden. Bij oudere vrouwen die pas laat hulp zoeken (bijvoorbeeld 10 jaar of langer na de overgang) zijn de risico’s dan wat groter. Onder meer omdat hun vaten ten gevolge van afwezigheid van oestrogenen soms verkalkingen (zogeheten atheromateuze plaques) hebben gevormd die na toediening van hormonen gedeeltelijk loslaten en een embolie kunnen veroorzaken. Als we met hormoontherapie starten (omdat de zwaarte van de klachten opweegt tegen de risico’s), doe ik ieder jaar een mammografie om rekening te houden met eventuele veranderingen in het borstweefsel.”
Plantaardige oestrogenen ofwel fyto-oestrogenen
Plantaardige oestrogenen ofwel fyto-oestrogenen zijn soms ook een goed alternatief, aldus dr. Gerold Link. “Het zijn geen hormonen, maar voedingsstoffen die de werking van oestrogenen nabootsen. Fyto-oestrogenen zitten onder meer in linzen en verschillende bonen. Ook zijn er fyto-oestrogenen in tabletvorm, deze zijn vrij verkrijgbaar bij drogist en apotheek. Een gedeelte van de vrouwen (ongeveer 50-70%) heeft hier baat bij. Veranderingen in de leefstijl kunnen ook verlichting brengen, zoals stoppen met roken, minder of geen koffie drinken, sporten en proberen af te vallen.”